Sự trở lại của ông Donald Trump trong vai trò Tổng thống Mỹ có khả năng định hình lại môi trường kinh doanh toàn cầu, đặc biệt là với các doanh nghiệp tại châu Á. Từ các chính sách thương mại và thuế quan cứng rắn cho đến quan điểm bảo hộ đối với ngành công nghiệp trong nước, nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump có thể tạo ra nhiều rủi ro và cơ hội cho các nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào thương mại quốc tế. Dưới đây là một góc nhìn về tác động của chính sách Trump đối với doanh nghiệp châu Á trong các lĩnh vực xuất khẩu, sản xuất chip bán dẫn, xe điện và pin, cũng như phản ứng của các công ty Trung Quốc.
Xuất Khẩu Sang Mỹ và Nguy Cơ Thuế Quan Tăng Cao
Với biệt danh "người đàn ông thuế quan" (Tariff Man), ông Trump đã thực hiện nhiều biện pháp mạnh tay về thuế quan trong nhiệm kỳ đầu tiên nhằm bảo vệ doanh nghiệp trong nước. Trong lần tranh cử này, ông một lần nữa đề xuất mức thuế nhập khẩu 10% đối với tất cả hàng hóa nhập vào Mỹ. Động thái này có thể ảnh hưởng sâu rộng đến các doanh nghiệp xuất khẩu châu Á, đặc biệt là các nền kinh tế ASEAN vốn phụ thuộc rất nhiều vào thị trường Mỹ.
ASEAN là một trong những khu vực phụ thuộc vào thương mại quốc tế lớn nhất thế giới, với tỷ lệ thương mại trên GDP đạt 90% — gần gấp đôi mức trung bình toàn cầu, theo tổ chức Hinrich (Singapore). Đối với các nền kinh tế Đông Á mới nổi, con số này thậm chí còn cao hơn, đạt tới 105% theo Viện Brookings (Washington DC). Một chính sách bảo hộ mạnh mẽ hơn từ Mỹ có thể khiến các quốc gia này gặp khó khăn lớn, đặc biệt khi họ phụ thuộc vào nhu cầu hàng hóa từ Mỹ. Theo Nick Marro, kinh tế trưởng khu vực châu Á tại Economist Intelligence Unit, các nền kinh tế châu Á có khả năng phải đối mặt với áp lực lớn để điều chỉnh chính sách thương mại nhằm giảm bớt sự phụ thuộc vào xuất khẩu sang Mỹ.
Các nước đồng minh của Mỹ tại châu Á, như Nhật Bản, Hàn Quốc và Philippines, cũng sẽ bị ảnh hưởng từ các biện pháp thuế quan áp dụng lên Trung Quốc, vì Trung Quốc là đối tác thương mại lớn của họ. Ông Chong Ja Ian, nhà khoa học chính trị từ Đại học Quốc gia Singapore, nhấn mạnh rằng các quốc gia này có thể phải tìm cách bảo vệ chuỗi cung ứng của mình trước các động thái khó đoán từ phía Mỹ.
Áp Lực Trong Lĩnh Vực Sản Xuất Chip Bán Dẫn
Ngành công nghiệp chip bán dẫn là một trong những lĩnh vực chịu nhiều tác động từ các chính sách thương mại và đầu tư của Mỹ. Trong nhiệm kỳ đầu, các công ty sản xuất chip châu Á như TSMC và Samsung đã công bố các khoản đầu tư lớn vào Mỹ với hy vọng nhận được ưu đãi từ đạo luật CHIPS của chính quyền Biden. TSMC, chẳng hạn, đã nhận được khoản trợ cấp sơ bộ 6,6 tỷ USD để xây dựng nhà máy tại Arizona, và dự kiến sẽ tiếp tục nhận được thêm các khoản hỗ trợ.
Tuy nhiên, trong chiến dịch tranh cử, Trump đã chỉ trích đạo luật CHIPS, cho rằng chính phủ không cần phải bỏ ra hàng tỷ USD để trợ cấp cho các công ty lớn. Ông cho rằng thay vào đó, có thể áp dụng các biện pháp thuế quan cao để buộc các công ty nước ngoài đến Mỹ đầu tư mà không cần trợ cấp. Nếu Trump thay đổi hoặc hủy bỏ đạo luật CHIPS, các doanh nghiệp châu Á có thể mất đi nguồn hỗ trợ quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến kế hoạch đầu tư và mở rộng tại Mỹ. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các doanh nghiệp đang nhắm tới thị trường Mỹ như một phần của chiến lược toàn cầu hóa.
Ngành Xe Điện và Pin Đối Mặt Với Chính Sách Không Ổn Định
Trong chiến dịch tranh cử, Trump cũng đã cam kết áp mức thuế cao lên tới 200% đối với các xe hơi nhập khẩu, đặc biệt là từ Mexico. Động thái này có thể ảnh hưởng trực tiếp đến các hãng xe châu Á như Honda, Nissan và Kia, vốn nhập khẩu xe từ Mexico sang Mỹ để tiết kiệm chi phí sản xuất. Giám đốc điều hành Honda, Shinji Aoyama, cho biết chính sách thuế mới này có thể gây ra tác động lớn, buộc các công ty phải xem xét chuyển sản xuất sang các khu vực khác nếu ông Trump thực hiện chính sách lâu dài.
Bên cạnh đó, các công ty sản xuất pin xe điện cũng đang đứng trước nguy cơ mất các khoản trợ cấp từ chính quyền Biden cho các dự án sản xuất tại Mỹ. LG Energy Solution và SK On, hai công ty sản xuất pin lớn của Hàn Quốc, đã nhận được khoảng 1,9 triệu USD hỗ trợ từ Mỹ để xây dựng nhà máy sản xuất pin xe điện tại đây. Trump đã bày tỏ ý định loại bỏ khoản trợ cấp thuế 7.500 USD cho người mua xe điện, điều này có thể làm giảm nhu cầu tiêu thụ xe điện và gây khó khăn cho các công ty châu Á trong lĩnh vực này.
Tuy nhiên, các chính sách của Trump có thể vẫn duy trì hoặc thậm chí thắt chặt các hạn chế về pin và nguyên liệu từ Trung Quốc, giúp các nhà sản xuất Hàn Quốc và Nhật Bản có thêm lợi thế trong việc cung cấp sản phẩm tại Mỹ.
Các Doanh Nghiệp Trung Quốc và Căng Thẳng Thương Mại
Các doanh nghiệp Trung Quốc có thể phải đối mặt với cuộc chiến thương mại căng thẳng trở lại nếu ông Trump thực hiện lời hứa áp thuế 60% hoặc cao hơn đối với hàng hóa Trung Quốc nhập khẩu vào Mỹ. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, chính sách thuế quan của Trump đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các ngành công nghiệp của Trung Quốc, với hơn 200 tỷ USD hàng hóa bị đánh thuế. Các nhà xuất khẩu Trung Quốc đã phải điều chỉnh chuỗi cung ứng và một số công ty đã chuyển dịch sản xuất ra khỏi Trung Quốc để tránh các mức thuế cao này.
Các doanh nghiệp công nghệ lớn của Trung Quốc, chẳng hạn như Huawei, đã chịu ảnh hưởng nặng nề từ lệnh cấm mua chip cao cấp với lý do an ninh quốc gia. Lệnh cấm này khiến Huawei gặp khó khăn trong việc phát triển các sản phẩm mới và làm giảm đáng kể thị phần của hãng trong lĩnh vực điện thoại thông minh. Nếu Trump trở lại với chính sách kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt, Huawei và các công ty công nghệ khác có thể sẽ gặp thêm nhiều thách thức để duy trì hoạt động và cạnh tranh quốc tế.
Ngoài ra, các ứng dụng di động phổ biến của Trung Quốc như TikTok và WeChat cũng đang đứng trước nguy cơ bị cấm tại Mỹ. Một số CEO công nghệ Trung Quốc tin rằng Trump sẽ tiếp tục gây áp lực nhằm hạn chế sự phát triển của công nghệ Trung Quốc, tuy nhiên họ cũng nhận thấy rằng chiến lược này có thể gặp phải sự phản đối từ cộng đồng quốc tế, tạo cơ hội cho các doanh nghiệp Trung Quốc mở rộng ra các thị trường khác ngoài Mỹ.
Kết Luận
Tác động từ việc ông Donald Trump tái đắc cử sẽ không chỉ giới hạn trong phạm vi nước Mỹ mà còn tạo ra ảnh hưởng sâu rộng đến các nền kinh tế châu Á. Các chính sách thuế quan mạnh mẽ và chủ nghĩa bảo hộ có thể gây ra nhiều khó khăn cho các doanh nghiệp châu Á phụ thuộc vào xuất khẩu và sản xuất tại Mỹ, đồng thời cũng thúc đẩy các quốc gia châu Á phải tìm kiếm giải pháp đa dạng hóa chuỗi cung ứng và thị trường. Dưới áp lực từ chính sách bảo hộ, các doanh nghiệp tại châu Á sẽ cần đánh giá lại chiến lược dài hạn của mình để đối phó với những thay đổi không thể đoán trước từ phía Mỹ trong nhiệm kỳ thứ hai của Trump.
