Hơn 100 quốc gia, bao gồm các nước châu Âu và nhiều quốc gia đang phát triển, đã ủng hộ việc hạn chế sản xuất nhựa – yếu tố quan trọng để giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, một số nước sản xuất dầu mỏ lớn như Arab Saudi lại phản đối mạnh mẽ, cho rằng giải pháp nên tập trung vào xử lý rác thải nhựa thay vì cắt giảm sản xuất.
Theo báo cáo của Eunomia, Trung Quốc, Mỹ, Ấn Độ, Hàn Quốc và Arab Saudi hiện là năm quốc gia sản xuất nhựa hàng đầu thế giới. Điều này khiến việc đạt được đồng thuận càng trở nên khó khăn, bởi các nước sản xuất lớn lo ngại hiệp ước sẽ tác động tiêu cực đến ngành công nghiệp dầu mỏ và hóa chất của họ.
Hơn 200 tập đoàn tiêu dùng lớn như Walmart, Unilever và Nestlé đã bày tỏ sự ủng hộ đối với việc loại bỏ nhựa dùng một lần và các hóa chất độc hại trong sản phẩm. Họ cho rằng đây là hướng đi bền vững hơn so với việc đầu tư vào các giải pháp xử lý rác thải.
Mặc dù vậy, các vấn đề gây tranh cãi vẫn bao gồm:
- Hạn chế sản xuất nhựa.
- Quản lý hóa chất độc hại trong sản phẩm.
- Cơ chế tài chính hỗ trợ các nước đang phát triển thực thi hiệp ước.
Do những khác biệt này, các bên đã thống nhất hoãn lại đàm phán và sẽ tiếp tục vào một thời điểm chưa xác định.
Theo chương trình môi trường của Liên Hợp Quốc, nhựa chứa hơn 3.200 loại hóa chất độc hại, gây nguy hiểm cho sức khỏe con người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em. Vi nhựa hiện đã được phát hiện trong không khí, nông sản, và thậm chí cả sữa mẹ.
Dự báo cho thấy sản lượng nhựa có thể tăng gấp ba lần vào năm 2050, khiến việc đạt được một hiệp ước toàn cầu càng trở nên cấp bách. Nếu thành công, Financial Times nhận định hiệp ước này có thể sánh ngang với Thỏa thuận Paris năm 2015 về khí hậu, trở thành cột mốc quan trọng trong nỗ lực bảo vệ môi trường.
Trong bối cảnh này, một số quốc gia đã kêu gọi sớm nối lại đàm phán. "Mỗi ngày trì hoãn là một ngày chống lại nhân loại," ông Juan Carlos Monterrey Gomez, trưởng đoàn Panama, nhấn mạnh.
Sự thất bại của vòng đàm phán INC-5 đến chỉ vài ngày sau Hội nghị thượng đỉnh COP29 tại Baku, Azerbaijan – nơi các cuộc tranh cãi cũng làm lu mờ những cam kết về môi trường. Điều này càng khiến cộng đồng quốc tế lo ngại rằng thời gian để hành động chống lại khủng hoảng nhựa đang cạn dần.
