Thuế TNCN hiện nay bao gồm hai nguồn chính: thuế từ người làm công ăn lương, chiếm tỷ trọng lớn nhất trong cơ cấu thuế này, và thuế thu nhập từ cá nhân kinh doanh. Cùng với thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế giá trị gia tăng, thuế TNCN đóng vai trò là một trong ba trụ cột quan trọng của ngân sách quốc gia. Kết quả vượt kế hoạch năm nay tiếp tục củng cố vị trí của thuế TNCN trong việc đảm bảo nguồn lực tài chính phục vụ các nhiệm vụ kinh tế - xã hội.
.png)
Giai đoạn từ 2011 đến 2023 chứng kiến mức tăng trưởng ấn tượng của thuế TNCN. Nếu như năm 2011, sắc thuế này chỉ chiếm 5,33% tổng thu ngân sách, thì đến năm 2023, tỷ lệ này đã tăng lên 9%. Đặc biệt, năm 2023 ghi nhận số thu kỷ lục từ thuế TNCN, với con số gần 163.000 tỷ đồng, đóng góp đáng kể vào tổng thu ngân sách.
Sự gia tăng này phần nào phản ánh sự phát triển của nền kinh tế, tăng trưởng thu nhập của người dân và cải thiện hệ thống thu thuế. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra thách thức về việc đảm bảo công bằng trong thuế suất và giảm bớt gánh nặng cho người nộp thuế.
Trước những biến động của nền kinh tế và sự thay đổi trong mức sống của người dân, Bộ Tài chính thừa nhận một số quy định hiện hành của Luật thuế TNCN đã trở nên lỗi thời và cần được sửa đổi. Các đề xuất cải cách bao gồm:
- Điều chỉnh biểu thuế lũy tiến từng phần theo hướng giảm số bậc thuế và nới rộng khoảng cách giữa các bậc thu nhập, giúp giảm áp lực cho người có thu nhập trung bình và thấp.
- Rà soát và sửa đổi mức giảm trừ gia cảnh, đảm bảo phù hợp hơn với mức tăng chi phí sinh hoạt và lạm phát hiện nay.
Những cải cách này không chỉ giúp giảm gánh nặng thuế cho người dân mà còn thúc đẩy tiêu dùng nội địa, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế bền vững.
Tính chung 11 tháng đầu năm, tổng thu ngân sách nội địa ước đạt hơn 1,5 triệu tỷ đồng, bằng 104,3% dự toán năm, tăng 16,7% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, thu từ dầu thô đạt gần 52.700 tỷ đồng, vượt dự toán 14,5% nhưng giảm 7,8% so với cùng kỳ. Thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu cũng đạt kết quả tích cực, với số thu 248.600 tỷ đồng, tương đương 122% dự toán, tăng gần 18,6%.
Một số nguồn thu khác cũng vượt kế hoạch, như thu từ khu vực kinh tế ngoài quốc doanh (103% dự toán), thu phí và lệ phí (108,6%), hoạt động xổ số (108,2%) và thu từ tiền cho thuê đất, thuê mặt nước (171%). Tuy nhiên, sự chênh lệch giữa các địa phương vẫn tồn tại, khi chỉ có 42 địa phương đạt trên 94% dự toán, trong khi 21 địa phương chưa đạt mức này.
Để đạt được kết quả thu ngân sách ấn tượng, ngành thuế đã triển khai đồng bộ các giải pháp, đặc biệt là công tác thanh tra, kiểm tra. Tính đến cuối tháng 11, cơ quan thuế đã thực hiện hơn 59.000 cuộc thanh tra, kiểm tra, đạt 92% kế hoạch năm, giúp thu về ngân sách hơn 61.200 tỷ đồng nợ thuế, tăng 33,2% so với cùng kỳ năm trước.
Bên cạnh đó, các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp và cá nhân nộp thuế đúng hạn cũng được đẩy mạnh, giảm thiểu tình trạng nợ đọng và tăng hiệu quả quản lý thu ngân sách.
Dù đạt được nhiều thành tựu đáng ghi nhận, việc quản lý thuế vẫn cần tiếp tục cải thiện để đảm bảo sự bền vững và công bằng trong thu ngân sách. Các đề xuất sửa đổi chính sách thuế, kết hợp với nâng cao hiệu quả quản lý và giám sát, sẽ góp phần củng cố hệ thống tài chính quốc gia trong thời gian tới.
Kết quả thu ngân sách năm 2024 không chỉ phản ánh nỗ lực của cơ quan thuế mà còn là tín hiệu tích cực về tiềm năng phát triển của nền kinh tế. Tuy nhiên, để duy trì đà tăng trưởng này, cần sớm giải quyết các vấn đề về chính sách thuế và tăng cường hỗ trợ các địa phương còn khó khăn trong việc đạt mục tiêu ngân sách.
