EPS là gì? Cách tính và ý nghĩa của EPS trong đầu tư cổ phiếu

EPS là gì?

EPS, viết tắt của Earnings Per Share, là chỉ số cho thấy lợi nhuận mà một công ty kiếm được trên mỗi cổ phiếu phổ thông đang lưu hành. Nói cách khác, EPS thể hiện khả năng sinh lời của doanh nghiệp được chia cho mỗi cổ phần của cổ đông. Điều này giúp nhà đầu tư đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp và quyết định có nên đầu tư vào cổ phiếu của công ty hay không.

Công thức tính EPS

Công thức tính EPS cơ bản là:

EPS = (Lợi nhuận ròng - Cổ tức cổ phiếu ưu đãi) / Số lượng cổ phiếu đang lưu hành

Lợi nhuận ròng là phần lợi nhuận sau thuế mà doanh nghiệp tạo ra sau khi trừ đi các chi phí.
Cổ tức cổ phiếu ưu đãi là phần lợi tức mà doanh nghiệp phải trả cho các cổ đông nắm giữ cổ phiếu ưu đãi, không liên quan đến cổ đông phổ thông.
Số lượng cổ phiếu đang lưu hành là số cổ phiếu phổ thông đang được nhà đầu tư nắm giữ trên thị trường.

Ví dụ, một công ty có lợi nhuận sau thuế là 100 tỷ đồng và có 100 triệu cổ phiếu đang lưu hành. EPS sẽ được tính như sau:

EPS = 100 tỷ đồng / 100 triệu cổ phiếu = 1000 đồng/cổ phiếu

EPS càng cao chứng tỏ công ty đang hoạt động tốt và có khả năng sinh lời cao.

Phân loại EPS

EPS cơ bản (Basic EPS): Là lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu tính toán dựa trên số lượng cổ phiếu hiện tại mà không xét đến các yếu tố pha loãng như cổ phiếu ưu đãi hoặc quyền chọn cổ phiếu.
EPS pha loãng (Diluted EPS): Xem xét cả các yếu tố có thể làm giảm giá trị của EPS, như cổ phiếu phát hành thêm hoặc cổ phiếu quyền chọn. EPS pha loãng thường được sử dụng khi công ty có khả năng phát hành thêm cổ phiếu trong tương lai, giúp phản ánh chính xác hơn lợi nhuận thực tế trên mỗi cổ phiếu.

Ý nghĩa của EPS trong đầu tư

EPS là một chỉ số cơ bản nhưng rất mạnh mẽ để nhà đầu tư đánh giá hiệu quả kinh doanh của một công ty.

EPS cao cho thấy doanh nghiệp đang tạo ra lợi nhuận lớn hơn so với số lượng cổ phiếu đang lưu hành, thể hiện khả năng sinh lời tốt.
EPS thấp có thể là dấu hiệu cho thấy công ty đang gặp khó khăn trong việc tạo ra lợi nhuận hoặc đã phát hành quá nhiều cổ phiếu, dẫn đến pha loãng lợi nhuận trên mỗi cổ phần.

Tuy nhiên, chỉ dựa vào EPS không đủ để đưa ra quyết định đầu tư. Nhà đầu tư cần kết hợp với các chỉ số khác như P/E (Price-to-Earnings ratio) để đánh giá mức độ hợp lý của giá cổ phiếu so với lợi nhuận.

Tầm quan trọng của chỉ số EPS trong đầu tư chứng khoán

Đo lường lợi nhuận của công ty: EPS giúp nhà đầu tư biết được lợi nhuận trung bình mà công ty tạo ra cho mỗi cổ phiếu. Điều này giúp nhà đầu tư đánh giá khả năng sinh lời của doanh nghiệp và quyết định có nên đầu tư hay không.
Đánh giá hiệu quả quản lý: EPS là chỉ số trực tiếp phản ánh hiệu quả quản lý của doanh nghiệp. Nếu EPS tăng, điều đó cho thấy công ty đang hoạt động tốt, và ngược lại.
So sánh giá trị cổ phiếu: EPS giúp nhà đầu tư so sánh cổ phiếu của các công ty khác nhau trong cùng một ngành hoặc lĩnh vực. Công ty có EPS cao thường được đánh giá tốt hơn về khả năng sinh lời.
Dự đoán tiềm năng tăng trưởng: EPS còn giúp dự đoán triển vọng tương lai của công ty. Một doanh nghiệp có EPS tăng đều qua các năm thường có triển vọng tốt về tăng trưởng trong tương lai.

Các yếu tố ảnh hưởng đến EPS

Lợi nhuận ròng: Lợi nhuận của doanh nghiệp sau thuế là yếu tố quyết định trực tiếp đến EPS. Khi lợi nhuận tăng, EPS cũng sẽ tăng.
Số lượng cổ phiếu lưu hành: Việc công ty phát hành thêm cổ phiếu sẽ làm tăng số lượng cổ phiếu lưu hành và từ đó làm giảm EPS do lợi nhuận phải chia cho nhiều cổ phiếu hơn.
Mua lại cổ phiếu (Stock Buybacks): Khi doanh nghiệp mua lại cổ phiếu của chính mình, số lượng cổ phiếu lưu hành giảm, làm tăng EPS.

So sánh EPS với các chỉ số tài chính khác

EPS thường được so sánh với chỉ số P/E (Price-to-Earnings ratio), một công cụ đo lường mức độ hợp lý của giá cổ phiếu so với lợi nhuận của công ty. Nếu P/E thấp và EPS cao, có thể cổ phiếu đang bị định giá thấp, đây là một cơ hội đầu tư hấp dẫn. Ngoài ra, EPS và ROE (Return on Equity) cũng thường được sử dụng để đánh giá khả năng sinh lời của vốn cổ đông.

Hạn chế của EPS

Mặc dù EPS là một chỉ số quan trọng, nhưng nó cũng có những hạn chế. Biến động EPS có thể xảy ra do việc công ty phát hành thêm cổ phiếu hoặc mua lại cổ phiếu. Ngoài ra, EPS không tính đến yếu tố nợ và các khoản vay, điều này có thể làm sai lệch nhận định về khả năng tài chính của công ty.

Nhà đầu tư cần lưu ý gì khi sử dụng EPS?

Kết hợp với các chỉ số khác: EPS cần được xem xét cùng với các chỉ số tài chính khác như P/E (Price-to-Earnings ratio), ROE (Return on Equity) để có cái nhìn toàn diện hơn về tình hình tài chính của doanh nghiệp.
Không nên chỉ dựa vào EPS: Mặc dù EPS quan trọng, nhưng không nên dựa hoàn toàn vào chỉ số này để ra quyết định đầu tư. EPS chỉ cung cấp thông tin về lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu mà không phản ánh hết các yếu tố khác như nợ nần hay tình hình cạnh tranh.
Cần xem xét cơ cấu vốn: EPS còn phụ thuộc vào cơ cấu vốn của công ty. Nếu công ty phát hành thêm cổ phiếu, EPS có thể giảm dù lợi nhuận không đổi. Tương tự, nếu công ty mua lại cổ phiếu, EPS sẽ tăng lên mà không nhất thiết công ty phải đạt lợi nhuận cao hơn.

Kết luận

EPS là một chỉ số cơ bản nhưng quan trọng trong phân tích tài chính, giúp nhà đầu tư đánh giá khả năng sinh lời của doanh nghiệp. Tuy nhiên, để đưa ra quyết định đầu tư thông minh, bạn cần kết hợp EPS với các chỉ số tài chính khác và hiểu rõ tình hình tài chính tổng thể của công ty. EPS chỉ là một phần trong bức tranh tổng thể, nhưng nó cung cấp cái nhìn sâu sắc về hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, đặc biệt đối với những người mới tham gia thị trường.