Trong những năm gần đây, khởi nghiệp (startup) đã trở thành một xu hướng nổi bật tại Việt Nam. Nhiều doanh nhân trẻ dám nghĩ, dám làm đã bước chân vào con đường khởi nghiệp với mong muốn tạo ra những sản phẩm và dịch vụ đột phá, góp phần thay đổi xã hội và nền kinh tế. Tuy nhiên, thực tế cho thấy tỷ lệ thất bại của các startup không hề nhỏ, và nguyên nhân chính dẫn đến điều này là do họ gặp khó khăn lớn trong việc huy động vốn – tình trạng mà nhiều người gọi là “đói vốn”.
Vấn Đề Thiếu Vốn Đang Gây Khó Khăn Cho Startup
Khởi nghiệp luôn là một hành trình đầy gian nan và thách thức. Đối với nhiều startup, việc tìm ra ý tưởng đột phá không phải là vấn đề lớn nhất; mà chính là việc làm sao để biến ý tưởng đó thành hiện thực. Để thực hiện được điều này, các startup cần rất nhiều nguồn lực, trong đó quan trọng nhất là vốn.
Ông Phạm Anh Cường, Nhà sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Hệ sinh thái Khởi nghiệp BestB, đã chỉ ra vấn đề này tại “Diễn đàn Đẩy Mạnh Đổi Mới Mô Hình Tăng Trưởng Kinh Tế Ở Việt Nam” diễn ra vào ngày 7/8 tại Hà Nội. Theo ông Cường, các startup thường gặp khó khăn trong việc huy động vốn vì chi phí nghiên cứu và phát triển (R&D) rất cao, đặc biệt là trong những năm đầu tiên khi họ đang cố gắng tìm ra mô hình kinh doanh và sản phẩm chủ chốt. Ngược lại, các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) thường kinh doanh những sản phẩm và dịch vụ đã có sẵn trên thị trường, do đó họ dễ dàng tiếp cận nguồn vốn từ ngân hàng.
Ông Phạm Anh Cường chia sẻ tại diễn đàn
Sự Khác Biệt Giữa Startup Và SMEs Trong Tiếp Cận Vốn
Đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, việc vay vốn ngân hàng là lựa chọn phổ biến và khả thi. Những doanh nghiệp này thường có sản phẩm đã được thử nghiệm và có thị trường ổn định, do đó họ có thể tạo ra lợi nhuận sớm, đáp ứng yêu cầu của các ngân hàng. Tuy nhiên, đối với các startup, mọi thứ lại hoàn toàn khác. Các ngân hàng thường đòi hỏi doanh nghiệp phải có khả năng tạo ra lợi nhuận sớm để trả nợ, trong khi đó, startup cần nhiều thời gian hơn để phát triển sản phẩm, xây dựng thương hiệu và chiếm lĩnh thị trường.
Khác với các ngân hàng, các nhà đầu tư lại có một cách tiếp cận khác. Họ không quá chú trọng vào việc doanh nghiệp có thể tạo ra lợi nhuận ngay lập tức, mà quan tâm nhiều hơn đến tiềm năng phát triển dài hạn của startup. Điều này đồng nghĩa với việc các nhà đầu tư sẵn sàng chấp nhận rủi ro và đầu tư vào các doanh nghiệp còn non trẻ, miễn là họ thấy được triển vọng tăng trưởng và khả năng tạo ra lợi nhuận lớn trong tương lai.
Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc huy động vốn cho các startup vẫn gặp nhiều khó khăn. Khung pháp lý chưa hoàn thiện đã khiến nhiều quỹ đầu tư không có động lực để đăng ký hoạt động, dẫn đến tình trạng số lượng quỹ đầu tư còn hạn chế và tổng số vốn đầu tư vào các startup vẫn còn khiêm tốn.
Vai Trò Quan Trọng Của Nhà Đầu Tư Và Các Quỹ Đầu Tư
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy thách thức, các mô hình khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (ĐMST) được coi là giải pháp tiềm năng giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững và giải quyết các vấn đề toàn cầu. Để làm được điều này, các startup cần sự hỗ trợ mạnh mẽ từ các nhà đầu tư và các quỹ đầu tư.
Theo ông Phạm Anh Cường, tại Việt Nam, mặc dù số lượng doanh nghiệp mới gia nhập thị trường cao hơn so với nhiều quốc gia thành viên của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), nhưng tỷ lệ doanh nghiệp tồn tại cũng đã tăng lên đáng kể trong những năm gần đây. Tuy nhiên, nhiều startup vẫn gặp khó khăn trong giai đoạn đầu do thiếu vốn, đặc biệt là những doanh nghiệp dựa vào tri thức và bằng sáng chế.
Trong giai đoạn ban đầu, khi mô hình doanh nghiệp còn chưa được chuyên nghiệp hóa, các nhà đầu tư đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Họ không chỉ cung cấp vốn mà còn đóng góp kinh nghiệm, kiến thức và mạng lưới quan hệ để giúp các startup vượt qua giai đoạn khó khăn ban đầu.
Tuy nhiên, để hệ sinh thái khởi nghiệp tại Việt Nam thực sự phát triển, cần có sự hỗ trợ từ nhiều phía, bao gồm cả chính phủ, các quỹ đầu tư và cộng đồng doanh nghiệp. Các quỹ đầu tư không chỉ đóng vai trò cung cấp vốn mà còn giúp kết nối các startup với các nhà đầu tư khác, từ đó tạo ra một mạng lưới hỗ trợ lẫn nhau và thúc đẩy sự phát triển của toàn bộ hệ sinh thái khởi nghiệp.
Ông Phạm Anh Cường, Nhà sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Hệ sinh thái Khởi nghiệp BestB
Các Quỹ Đầu Tư Đổi Mới Sáng Tạo Tại Việt Nam
Theo thống kê, hiện nay có 108 quỹ đầu tư đổi mới sáng tạo đang hoạt động tại Việt Nam, trong đó có 23 quỹ có pháp nhân Việt Nam. Đây là những quỹ đầu tư đã nhận thấy tiềm năng to lớn của thị trường khởi nghiệp tại Việt Nam và đang nỗ lực để hỗ trợ các startup vượt qua những thách thức ban đầu.
Ngoài ra, các vườn ươm doanh nghiệp cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy khởi nghiệp. Vườn ươm doanh nghiệp không chỉ giúp các startup hoàn thiện ý tưởng, dịch vụ và mô hình kinh doanh mà còn cung cấp cho họ những kiến thức cần thiết và kết nối với các nhà đầu tư. Đây được xem là những bước đệm quan trọng giúp các startup “cất cánh” thành công.
Trong một hệ sinh thái khởi nghiệp còn khá trẻ như ở Việt Nam, vườn ươm doanh nghiệp và các quỹ đầu tư đóng vai trò là nơi “tiếp nhiên liệu” cho các startup. Họ không chỉ cung cấp vốn mà còn giúp các doanh nhân trẻ vượt qua những khó khăn về kiến thức, kinh nghiệm và mạng lưới quan hệ.
Cần Tăng Cường Hỗ Trợ Khởi Nghiệp Để Đẩy Mạnh Tăng Trưởng Kinh Tế
Khởi nghiệp là một hành trình đầy gian nan, nhưng cũng đầy cơ hội. Để tận dụng được những cơ hội này, các startup cần sự hỗ trợ từ nhiều phía, đặc biệt là từ các nhà đầu tư và các quỹ đầu tư. Chính những sự hỗ trợ này sẽ giúp các startup vượt qua giai đoạn đầu đầy khó khăn và tiến tới thành công.
Tuy nhiên, để hệ sinh thái khởi nghiệp tại Việt Nam thực sự phát triển, cần có sự thay đổi về khung pháp lý và các chính sách hỗ trợ khởi nghiệp. Chính phủ cần tạo ra một môi trường pháp lý thuận lợi hơn để thu hút nhiều quỹ đầu tư tham gia vào thị trường khởi nghiệp. Đồng thời, cần có những chính sách hỗ trợ cụ thể để giúp các startup tiếp cận nguồn vốn dễ dàng hơn.
Kết Luận
Trong một bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy biến động, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo không chỉ là cơ hội để các doanh nhân trẻ tạo ra những sản phẩm và dịch vụ đột phá, mà còn là động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững. Tuy nhiên, để thành công, các startup cần sự hỗ trợ mạnh mẽ từ các nhà đầu tư, các quỹ đầu tư và chính phủ. Chỉ khi có được sự hỗ trợ này, hệ sinh thái khởi nghiệp tại Việt Nam mới có thể thực sự phát triển và đạt được những thành tựu to lớn.
Nguồn: Tác giả tổng hợp
